Paribasa jeung Babasan Sunda (A -T)

Paribasa jeung Babasan Sunda (A -T)

Paribasa jeung Babasan Sunda (A - T)


Paribasa jeung Babasan Sunda Bagean 5

501. Teu boga pikir rangkepan.
Hartina : Teu curiga saeutik-eutik acan.

502. Raweuy beuweungeun, rambay alaeun.
Hartina : Loba dahareun, da loba pepelakan.

503. Asa rawing daun ceuli.
Hartina : Teu ngeunah haté ku lantaran remen pisan ngadéngé omongan batur anu matak teu ngeunah.

504. Karawu kapangku.
Hartina :

• Teu matak kitu kieu, sabab panarimaan geus bisa nutup pangaluaran.
• Susah-payahna jeung pait-peuheurna geus kalakonan, di turunan mah muga-muga ngan kari ngeunahna baé.

505. Bohong dirawuan.
Hartina : Kacida rahulna.

506. Ngarawu ku siku.
Hartina : Loba teuing anu disanghareupan ku lantaran hayang meunang kauntungan anu gedé, temahna teu meunang kauntungan naon-naon, sabab ieu teu kacabak, itu teu kapigawé.

507. Endog sasayang remek hiji, remek kabéh.
Hartina : Kajeun cilaka babarengan ti batan ngan saurang anu salamet, ari nu séjénna mah carilaka kabéh.

508. Aya réngkolna.
Hartina : Aya tulisanana.

509. Rejeki maungeun.
Hartina : Rejeki anu gede anu datangna bleg sakalian, ngan hanjakalna rejeki anu bleg-blegan kitu mah langka pisan kapanggihna.

510. Sareundeuk saigel = Sabobot sapihanéan = Sabata sarimbagan.
Hartina : Sauyunan, layeut, tara aya pacéngkadan.

511. Reuntas ku tingkah.
Hartina : Turun harkat ku lantaran goréng laku­lampah.

512. Uncal tara ridu ku tanduk.
Hartina : Jelema mah tara pusing atawa kaganggu ku élmuna anu loba.

513. Sabata sarimbagan.
Hartina : Sauyunan, layeut, tara aya pacéngkadan.

514. Riung mungpulung.
Hartina : Duduluran karumpul kabéh.

515. Kawas ka budak rodék hulu.
Hartina : Teu ngupama (ngajénan, ngahargaan) pisan.

516. Nu borok dirorojok, nu titeuleum disimbeuhan.
Hartina : Nu keur susah ditambah deui kasusah­anana.

517. Pada rubak sisi samping.
Hartina : Sarua bae pada loba- luangna, pada loba pangalamanana.

518. Piruruhan dikatengah-imahkeun.
Hartina : Nu dusun kurang didikan, dibawa kana médan (pasamoan).

519. Rusuh luput = Gancang pincang.
Hartina : Migawé naon bae anu rurusuhan, temahna matak kaduhung, sabab hasilna teu matak nyugemakeun.

520. Tungkul ka jukut, tanggah ka sadapan.
Hartina : Junun nyanghareupan pagawéan anu nuju dilampahkeun, teu kaganggu ku naon-naon.

521. Taya halodo panyadapan.
Hartina : Taya eureunna digelendeng atawa dicarékan.

522. Nyaeuran gunung ku taneuh, sagara ku uyah.
Hartina : Nambahan kauntungan atawa kakayaan ka nu geus beunghar.

523. Sagara tanpa tepi.
Hartina : Euweuh anggeusna, euweuh béakna.

524. Nyair hurang meunang kancra.
Hartina : Sugan teh arék meunang kauntungan; kamuliaan atawa bagja anu leutik, manahoréng meunang kauntungan, kamuliaan atawa bagja anu gedé.

525. Nyaliksik ka buuk leutik.
Hartina : Nyusahkeun, peperedihan atawa pépéntaan ka jelema anu sahandapeun darajatna jeung pangabogana.

526. Nyalindung di caangna.
Hartina : Ngahaja meres rahayat supaya meunang kauntungan anu leuwih gedé ku jalan ngajual ngaran pamaréntah, pangagung atawa dunungan.

527. Nyalindung ka gelung.
Hartina : Milu hirup ka pamajikan anu loba pakayana. Nu dipalar milu hirup senang, teu karana hésé jeung capé.

528. Samagaha pikir.
Hartina : Bingung, poékeun haté, susah pikir.

529. Kawas hayam panyambungan.
Hartina : Tacan nyaho di kalér-kidul, kawantu anyar kénéh aya di éta tempat.

530. Awak sampayaneun.
Hartina : Maké pakéan nu kumaha ogé lucu baé, pantes baé.

531. Nyanggakeun suku genténg belokeun, beuheung teukteukeun, disiksik dikunyit-kunyit, dicacag diwalang-walang.
Hartina : Sumerah, masrahkeun diri, rék dibeureum rek dihideung kari kumaha di dinya baé, tina rumasa geus salah atawa boga dosa.

532. Asa nyanghulu ka jarian.
Hartina : Ngawula ka nu sahandapeun umur, pangarti atawa pangalamanana.

533. Titip diri, sangsang badan.
Hartina : Mihapékeun diri.

534. Sangsara di geusan betah.
Hartina : Teuing ku miskin, teu boga naon-naon pisan ku lantaran geus embung digawé nyiar kipayah. Anéhna téh, ari hirup mah hayang kénéh.

535. Budi santri, légég lebé, ari lampah euwah-euwah.
Hartina : Ari laku-lampahna mah kawas santri, tapi sok daék cukat-cokot (ceceremed).

536. Langsung saur, bahe carék.
Hartina : Sok gampang ngagelendeng atawa nyarékan.

537. Élmu sapi.
Hartina : Samiuk (guyub) dina kagorengan.

538. Sapi anut ka banténg.
Hartina : Awéwé nuturkeun ka salakina.

539. Sari gunung.
Hartina : Ngeunaan ka jelema anu ti kajauhan mah katémbongna teh kasép atawa geulis, tapi ari geus deukeut bréh baé yén rupana teh goréng patut.

540. Satru kabuyutan.
Hartina : Musuh nu geus lila pisan.

541. Sawan geureuh.
Hartina : Teu tulus rék kawinna, boro geus loba nu nyarahoeun jeung nyaritakeun.

542. Sawan kuya.
Ari naékna mah bisa jeung gampang, ngan turun­na teu bisa jeung hésé deuih.
Gampang ari meunangna pagawéan mah, ngan hésé béléké pikeun kaluarna.

543. Sawan goléah.
Hartina : Mondok teu milih heula tempat anu pantes; abong-abong geus tunduh, di mana baé dugna. Di dinya tunduh, di dinya goléah.

544. Nété semplék, nincak semplak.
Hartina : Ninggang dina salah jeung rugi baé, turug-turug kasusah nambahan deuih.

545. Rujak sentul.
Hartina : Jelema nu teu ngartieun kana maksud omongan atawa carita batur.

546. Sereg di buana, logor di liang jarum.
Hartina : Ku lantaran loba kasalahan atawa dosa, embung cicing di nu ramé, sabab sieun; karesepna teh di nu suni, nu euweuh jelema.

547. Seuneu hurung, cai caah.
Hartina : Keur amarah, keur ambek, keur napsu.

548. Nyeungeut damar di suhunan.
Hartina : Ku lantaran pupujieun, ari ka deu­ngeun mah daréhdéh jeung méré mawéh, tapi ari ka baraya atawa ka dulur sorangan mah sabalikna haseum budi jeung korét deuih.

549. Nyeungseurikeun upih ragrag.
Hartina : Akey-akeyan nyeungseurikeun batur, duméh buuk geus bodas, huntu geus ompong, tonggong geus bengkung, turtaning ieu téh kahareup mah ku urang saréréa bakal kasorang.

550. Seuseut batan neureuy keueus.
Hartina : Hésé pisan.

551. Hurung nangtung siang leumpang.
Hartina : Eukeur mah beunghar, loba pakéan anu aralus, turug-turug resep ngaginding deuih.

552. Nyiar batuk piaraheun.
Hartina : Nyiar pigujrudeun, pipaséaeun.

553. Sieuran.
Hartina : Sapaliwat mah siga goréng rupana, tapi lamun diawas-awas bet tegep tur manis.

554. Teu dipiceun sasieur.
Hartina : Sarua pisan teu aya bédana saeutik-eutik acan.

555. Aya di sihung maung.
Hartina : Ku lantaran loba kawawuh gegedén, dina aya karerepet atawa kaperluan anu penting téh, gampang naker meunangna pitulung.

556. Medal sila.
Hartina : Ninggalkeun pasamoan tacan waktuna, lantaran ambek nyedek atawa meunang wiwirang anu gedé.

557. Jati kasilih ku junti.
Hartina : Pribumi kaéléhkeun ku urang asing, upamana : dina perkara nyiar kipayah.

558. Nu titeuleum disimbeuhan = Nu borok dirorojok.
Hartina : Nu keur nandangan lara jeung susah, heug ditambahan kanyenyerianana deuih.

559. Cara simeut hiris, tai kana beuheung-beuheung.
Hartina : Pohara bodona, beunang dibobodo atawa ditipu ku batur.

560. Nyiuk cai ku ayakan.
Hartina : Pagawéan anu mubadir, moal ngahasilkeun naon-naon.

561. Kawas nu mulangkeun panyiraman.
Hartina : Sok nu lain-lain jeung hésé ngayakeunana anu dipikahayang ku jelema anu téréh ajal mah, kahayangna téh sabisa-bisa mah kudu dicumponan baé, sanajan matak ngarépotkeun ka ahlina.

562. Kawas siraru jadi.
Hartina : Pabaliut ku tina lobana, ngeunaan ka jelema.

563. Sireum ateulan.
Hartina : Teu rata gedéna, atawa teu rata leutikna; gedé sawaréh.

564. Sireum ogé katincak-tincak teuing mah tangtu ngégél.
Hartina : Nu leutik, tur hina ogé, ari dikaya-kaya teuing mah tangtu ngalawan ngabéla diri.

565. Ka luhur teu sirungan, ka handap teu akaran.
Hartina : Jelema nu jahat, julig jeung dengki mah, moal aya kamajuanana, boh ngeunaan pangkatna, boh ngeunaan rejekina.

566. Sirung ngaliwatan tunggul.
Hartina :

• Darajat atawa milik anak, ngaluhuran bapa.
• Anak ninggalkeun paéh ka indung atawa ka bapana.

567. Situ kaliung ku taman.
Hartina : Anu heubeul, éta nu kawentar atawa kamashur. Anu anyar mah henteu. Upamana : Ngeunaan imah jst.

568. Sosoroh ngadon kojor.
Hartina : Kikiriman ku lantaran aya pangarahan, tapi boro-boro meunang kauntungan, kalah ka meunang wiwirang jeung karugian.

569. Nyuhun, nanggung, ngélék, ngégél.
Hartina : Rébo pisan, loba naker babawaanana.

570. Suku dljieun hulu, hulu dijieun suku.
Hartina : Digawé nyiar kipayah, kalawan méakkeun tanaga jeung pikiran.

571. Dihurun-suluhkeun = Dikompét-daunkeun.
Hartina : Saréréa disaruakeun baé. Mun salah, salah saréréa. Mun bener, bener saréréa.

572. Bluk nyuuh, blak nangkarak.
Hartina : Kabina-bina rajinna, dina enggoning nyiar kipayah.

573. Ari diarah supana, kudu dipiara catangna.
Hartina : Naon baé anu méré hasil ka urang kudu diurus bener-bener.

574. Pakokolot supa.
Hartina : Patungturun umur, bédana ogé teu sakumaha.

575. Kawas supa jadi.
Hartina : Gancang pisan jadina jeung ngalobaanana. Upamana : ngeunaan koperasi dina jaman kiwari.

576. Tisusut-tidungdung.
Hartina : Kumawula ka dunungan atawa ka anak-pamajikan kalawan popohoan teuing, nepi ka nyanghareupan rupa-rupa kasusah.

577. Naheun bubu pahareup-hareup.
Hartina : Pahutang-hutang, si A boga hutang ka si B jeung si B ogé boga hutang ka si A.

578. Diguley ku taina.
Hartina : Duit anu dijalankeun téh, beuki lila beuki gedé, lain ku lantaran modalna ditambahan, tapi ngagedéanana téh ku lantaran loba kauntunganana.

579. Tai ka hulu-hulu.
Hartina : Teuing ku bodo.

580. Taya dunya kinasihan.
Hartina : Ka saha baé ogé anu dipikaasih ku urang mah, euweuh hiji barang anu dikorétkeun.

581. Carang takol.
Hartina : Saeutik caritana. Nu diomongkeun téh dicokot perluna bae.

582. Deukeut-deukeut anak taleus.
Hartina : Ari imah mah puguh oge padeukeut, ngan hanjakal henteu nyaho ti baréto, yen éta téh baraya.

583. Kawas cai dina daun taleus.
Hartina : Ngaléak-léak baé béak, teu aya pisan ngarina. Ngeunaan rejeki.

584. Ngaliarkeun taleus ateul.
Hartina : Ngucah-ngacéhkeun perkara atawa rasiah batur anu matak ribut jeung teu ngeunah ka saréréa.

585. Taman kaliung ku situ.

Hartina : Nu anyar anu kawentar, lain nu heubeul. Ngeunaan barang, upamana : imah.

586. Témbong tambagana.
Hartina : Katémbong kagorénganana.

587. Seukeut tambang manan gobang.
Hartina : Sakumaha gagahna, wanina jeung ngalawanna ogé, jalma jahat mah awal-ahir tangtu katangkepna ku pulisi.

588. Tamiang meulit ka bitis.
Hartina : Meunang wirang ku lantaran ngucah-ngacéhkeun rasiah batur.

589. Pagirang-grang tampian.
Hartina : Paunggul-unggul dina néangan pangupa jiwa.

590. Pindah cai, pindah tampian.
Hartina : Robah tempat matuh, robah adat jeung kabiasaan.

591. Tamplok batokeun.
Hartina : Béréhan teuing, nepi ka urang mah susah.

592. Sieun bahé tuluy tamplok.
Hartina : Sieun rugi saeutik, jadina rugi gedé pisan.

593. Jauh tanah ka langit.
Hartina :

• Pohara bédana, ngeunaan kakayaan atawa martabatna.
• Kahayang anu luhur teuing, pimohaleun kahontal.

594. Gedé gunung pananggeuhan.
Hartina : Boga ahli atawa kawawuhan anu beunghar atawa jadi gegedén. Dina urang aya kare­repet atawa butuh ku pitulung, éta jelema bisa nulungan ka urang ku kabeungharan atawa kakawasaanana.

595. Gusti Allah tara nanggeuy di bongkokna.
Hartina : Gusti Allah tara nangtayungan ka mahlukna anu salah atawa boga dosa ka papada kawula.

596. Kawas nanggeuy endog beubeureumna.
Hartina : Nyaah teu aya wates-wangenna. Balukarna : paur baé nu aya téh, bisi jelema anu dipikanyaahna téa papanggih jeung kasusahan.

597. Nanggung bugang.
Hartina : Kapapaténan ku dulur sakoloteun atawa sangoraeun.

598. Tanggung rénténg.
Hartina : Nginjeum duit ka Bank Ra'yat babarengan, nu jadi borehna lain imah, atawa tanah, tapi anu ngarinjeum téa silih borehan.

599. Nangtung di kariungan, ngadeg di karageman.
Hartina : Ngariung, rarageman ngabadamikeun hiji perkara.

600. Nu tani kari daki, nu dagang kari hutang.
Hartina : Nu tani jeung nu dagang sarua ripuhna, euweuh nu mulia.


Buka juga :

• Paribasa jeung Babasan Sunda (A - W)
• Paribasa jeung Babasan Sunda (D, M - N)
• Paribasa jeung Babasan Sunda (K - M)